Türkiye’deki elektrik fiyatlarına gelen artırımlar son periyodun tartışmalı konusu. Lakin yalnızca Türkiye’de değil dünya genelinde elektrik fiyatlarında petrol ve doğalgaz fiyatlarına bağlı olarak önemli artışlar yaşanıyor.
Aktüel güç fiyatlarının yer aldığı ElectricRate platformu bilgilerine nazaran geçen yıl haziranda 13,7 dolar sent olarak ölçülen konutlarda bir kilovatsaat elektriğin fiyatı mevcut durumda 14,2 dolar sente yükseldi. İş yeri kullanıcıları için kilovatsaat başına 12,7 dolar sent oldu. Elektrik fiyatlarındaki artış; Portekiz’de yüzde 23, Japonya’da yüzde 14, Almanya’da yüzde 9, Avustralya’da yüzde 7, Belçika’da yüzde 6 ve İngiltere’de yüzde 4 oldu. Elektrik Mühendisleri Odası bilgilerine nazaran Türkiye’de hanelerin aylık elektrik tüketim ölçüsü 230 kilovatsaat. Yapılan artırımlarla birlikte Türkiye’de elektriğin fiyatı 210 kilovatsaate kadar 9,9 sent, 210 üzerindeki ölçü ise 15 sent olarak hesaplanıyor.
EN RAHATI İZLANDA
Elektriğin dünyanın farklı yerlerinde ne kadara mal olduğu konusunda büyük farklılıklar var. İzlanda, elektriğini yüzde 100 yenilenebilir güç kaynaklarından üretirken, Çin’in elektriği neredeyse büsbütün fosil yakıtlardan geliyor. Mısırlılar kilovatsaat elektrik başına yalnızca 2 sent harcarken, Danimarkalı haneler 34 sent ile neredeyse 17 kat daha fazla harcıyor.
EN KIYMETLİSİ ALMANYA
Almanya ve Bermuda, çok farklı sebeplerle en kıymetli elektriğe sahip ülkeler ortasında tanınan ülkeler unvanını elinde tutuyor. Almanya’da, siyasi olarak belirlenmiş karmaşık vergiler, harçlar ve ek fiyatlar, fiyatın neredeyse yarısını oluşturuyor ve sonuç olarak Alman elektrik fiyatları son 20 yılda iki katından fazla arttı. Bermuda ise yüksek ithalat vergileri sebebiyle yalnızca 21 milkarelik küçük bir ada olarak, elektrik üretmeye yönelik rastgele bir teşebbüsü olmadığından çok kıymetli tüketiyor.
Ülkelerin bir ünite elektrik için ödediği fiyatlara bakıldığında; 39 sent ile Almanya birinci sırada yer alıyor. 37 sentle Bermuda Adaları ikinci sırada yer alırken, 34 sentle Danimarka, 32 sentle Portekiz ve Belçika sıralamada en üstte yer alıyor. Elektrik fiyatları İrlanda ve Japonya’da 29 sent, Güney Kıbrıs’ta 28 sent, İngiltere ve İtalya’da 27 sent, Avustralya ve Lüksemburg’da 26 sent. ABD’de her eyalette farklılık göstermekle birlikte elektrik fiyatları kilovatsaat başına ortalama 14,11 sent düzeyinde seyrediyor.
EN UCUZU PETROL ÜLKELERİ
En ucuz elektrik tüketen ülkeler olarak, bilhassa de Venezuela, İran, Irak, Kuveyt ve Katar ile birkaç tanınmış petrol üreticisi ön plana çıkıyor. Büyük ham petrol rezervleri ve güç ihracatçılarının durumu sayesinde bu ülkeler devasa ölçekli ekonomilerinden yararlanarak dünyadaki en ucuz elektrik fiyatlarından kimilerinin keyfini çıkarmalarını sağlıyor.
GELİRİMİZİN YÜZDE 6,4’Ü ELEKTRİK FATURASINA GİDİYOR
Her ülkedeki haneler farklı fiyatlar alıyor, bu sebeple kilovatsaat başına 15 sent, kimileri için ucuz olabilirken başkaları için çok değerli olabilir. ABD’de sakinlerin gün boyunca elektrik tüketmek için günlük fiyatlarının sadece yaklaşık %1,24’ünü kullanmaları gerekiyor. Satın alınabilirlik, Avrupa ülkelerinde daha büyük bir zorluk. Portekiz, Slovak Cumhuriyeti, Polonya, Macaristan ve Çek Cumhuriyeti’ndeki hanelerin maaşlarının %8’ine kadar harcaması gerekiyor. Almanya’daki ortalama elektrik fiyatları dünyadaki en yüksek fiyatlar iken, ortalama elektrik faturaları, daha yüksek ortalama yıllık maaş düzeyleri sayesinde sakinlerinin maaşlarının yalnızca yüzde 5’ini oluşturuyor. Satın alma gücü paritesi (SAGP), dataları ortalama fiyatlar ve döviz kuru için ayarlayarak mal ve hizmet satın almak için benzeri bir karşılaştırma sağlamak için kullanılır.
Türkiye’de ocak ayında 150 kilovatsaat olarak belirlenen alt kademe şubat prestijiyle 210 kilovatsaat olarak güncellenmişti. Lakin bu ölçünün daha da artırılması hükümetin gündeminde. Türkiye’de resmi datalara nazaran hane halkı ortalama geliri yıllık 69 bin 600, aylık 5 bin 800 lira. Aylık ortalama 300 TL faturası olan bir aile Türkiye’de günlük gelirinin yüzde 6,4’ünü elektrik harcamaları için kullanıyor.
OSMAN SAĞIRLI | İSTANBUL