Rusya’nın, dünyanın önde gelen ve Avrupa’nın “ekmek sepeti” olarak bilinen Ukrayna’ya yönelik askeri müdahalesiyle emtia fiyatlarındaki yükseliş ivme kazanırken, buğday fiyatları 9,34 dolarla 9,5 yılın doruğuna tırmandı.
Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in, Ukrayna’nın doğusundaki Rusya yanlısı ayrılıkçıların kelamda idarelerinin tanınmasına dair kararnameyi imzalamasıyla derinleşen krizin akabinde tarım emtiasında gözlenen yükseliş, Rusya’nın Ukrayna işgalini resmen başlatmasıyla ivme kazandı. İşgalle birlikte, Rusya ve Ukrayna’nın üretimdeki tartısı nedeniyle buğday, emtia piyasalarında ana aktör oldu.
Güç fiyatlarındaki yükselişler de dikkati çekerken, Rusya’nın metal üretiminde sahip olduğu kıymetli rol nedeniyle bakır, alüminyum ve nikel üzere metal fiyatlarındaki üst istikametli hareket de ivme kazandı.
– Korkutan senaryo buğdayda
Buğday fiyatları, Rusya’nın Ukrayna’yı işgale başlamasıyla 9,34 dolarla Ağustos 2012’den bu yana en yüksek seviyeyi gördü. Bugün yüzde 6’ya yakın yükselen buğday fiyatları, haftalık bazda yüzde 16,3, yılbaşına nazaran ise yüzde 21,3 artış kaydetti.
Buğday geçen yılı da yüzde 20,3 yükselişle tamamlamıştı. Buğday fiyatlarının geçen yıl artmasında talebin artmasına rağmen üretim iddialarındaki azalış, ihracatın artması, arza yönelik telaşlar ve olumsuz hava koşularının üretimi etkilemesi tesirli olmuştu.
Analistler, Rusya ve Ukrayna’nın dünya buğday ihracatında kıymetli bir role sahip olduğunu vurgulayarak, iki ülke ortasındaki çatışmanın buğday arzını olumsuz etkileyebileceği, fiyatlardaki üst istikametli baskının sürebileceğini söyledi. Afrika ve Orta Doğu’dan birçok ülkenin Rusya ve Ukrayna’dan besin ithal ettiğini belirten analistler krizin derinleşmesinin besin unsurlarına erişimi zora sokabileceğini lisana getirdi.
Analistler, mevcut durumda Ukrayna’nın tahıl üretmesinin sıkıntı göründüğünü, bunun tıpkı vakitte fiyatların da çok artacağı manasına geldiğini ve kimi ülkelerin ekmeğe ulaşımına pürüz olabileceğini kaydetti.
– Kahve üzerinde satış baskısı bulunuyor
Mısır fiyatları ise bugün yüzde 5’in üzerinde arttı ve 7,16 dolarla Mayıs 2021’den bu yana en yüksek seviyeyi gördü. Bugün ayrıyeten pamuk fiyatlarında yüzde 1, soya fasulyesinde yüzde 4,5, kakaoda yüzde 0,5 civarında artışlar görülürken, kahvede yüzde 0,2 civarında azalış yaşandı. Şekerde ise yatay bir seyir izleniyor.
Soya fasulyesi de 17,56 dolarla Eylül 2012’den bu yana en yüksek seviyeyi gördü.
Analistler, gübre ve güç maliyetlerindeki artışın genel olarak tarım emtia fiyatlarındaki yükselişi tetiklediğini söyledi.
– Nikel fiyatları, Mayıs 2011’den bu yana en yüksek seviyeyi gördü
Bugün yüzde 3’e yakın artış kaydeden nikel fiyatı, 11,77 dolarla Mayıs 2011’den bu yana en yüksek düzeye tırmandı. Analistler, ağır taleple birlikte, Rusya-Ukrayna kaynaklı jeopolitik risklerden ötürü oluşan arz tasalarının nikel fiyatlarını üst istikametli etkilediğini belirtti.
Paladyum fiyatı yüzde 3’ün üzerinde artışla 2.564,50 dolara, platin de yüzde 2’ye yakın yükselerek 1.117,00 dolara kadar çıktı.
Alüminyum fiyatında yüzde 3, çinkoda yüzde 1,2 civarında yükseliş yaşanırken, bakır fiyatında ise yüzde 0,2 düşüş görüldü.
Altının ons fiyatı Ocak 2021’den bu yana en yüksek düzey olan 1.949 doları görmesinin akabinde 1.942 dolar düzeylerinde dengelenirken, Brent petrolün varil fiyatı, Eylül 2014’ten bu yana birinci kere 100 doların üzerine çıktı. New York Ticaret borsasında da doğal gaz fiyatları yüzde 9,6 artışla 4,86 dolar düzeylerinde seyrediyor.