Yaşlanma ve ömür biçimindeki kusurların vakitle bedendeki ‘oksidasyonu’ yani ‘paslanmayı’ artırdığına dikkat çeken Çoruhlu, “Vücutta hücresel hasarlara neden olan bu duruma karşı en tesirli tahlil ise bedene antioksidan kazandırmaktır” dedi.
Bedenimizdeki kimyasal süreçler oksijenin de tesiriyle hücrelerimizde oksidasyona yol açarlar. Bu nedenle ortaya çıkan hür radikaller de hücrelerimizdeki hayati moleküllere ziyan verirler. Oksidasyonun tesirlerini azaltan, onları bedenimizden uzaklaştıran çeşitli moleküllere ise antioksidan ismi verilir. İşte bu moleküllerin; hür radikallerin neden olduğu kanser, kalp-damar üzere hastalıklara karşı bedenimizi koruduğunu belirten Anti-Aging ve Biyokimya Uzmanı Dr. Ayşegül Çoruhlu, bu bahiste merak edilenleri şöyle anlattı…
Dr. Ayşegül Çoruhlu
Oksidan ve antioksidan nedir?
Oksidan sözü hücrelerde bir çeşit biyokimyasal paslanmayı anlatır. Oksijen kullanan tüm canlılar, oksijenden güç üretirken, bu üretimin küçük bir artığı olarak oksidan üretirler. Olağan düzeyde üretilen oksidanlar gerekli moleküllerdir. Bedenimizde makul ölçüde oluşan oksidanları yok etmek için antioksidan savunma sistemlerimiz vardır. Bedenimizde ürettiğimiz antioksidanlar dışında, dışarıdan besinlerle alınan antioksidanlar da vardır. Yani antioksidan hem bizim beden içinde üretebildiğimiz hem dışardan alabildiğimiz moleküllerdir.
Oksidasyonun sebepleri nelerdir?
Sigara içmek bedendeki oksidasyonu artırır. Artan oksidasyon hücrelerden başlayarak tüm bedende süratli yaşlanma ve hastalanmaya sebep olur. Bedenin antioksidan sistemlerini sigara içerek erkenden tüketmiş oluruz. Alkol kullanmak tıpkı tesire sebep olur. Sıhhatsiz beslenme başlığında anlatılan her şey oksidasyon artırıcıdır. Kızartmalar, unlu-şekerli besinler, işlenmiş eserler, kimyasal toksinler vb. hepsi bizim antioksidan kapasitemizi azaltır. Bir hücrede antioksidan kapasite azalınca o hücre hasarlanmaya başlar. Beden bununla baş etmek için o hücreyi yok eder. Lakin vakitle hasarlı hücreleri de yok etme kapasitemiz düşer. Bu durum ilerledikçe hastalıklar ortaya çıkar.
Bedendeki antioksidan oranı nasıl artırılır?
Beslenme ne kadar sağlıklıysa, ziyanlı oksidanlar azalır, faydalı antioksidanlar artar. Antioksidanı artırmak için ise bitkisel ve çiğ beslenmek kıymetlidir. Oksidan-antioksidan istikrarı yaşlanmayla oksidanların artması tarafına kayar. Bu yüzden uzman tavsiyesiyle antioksidan takviye alınabilir. Kişinin mevcut sıhhat durumu, yaşı, beslenmesi, ömür şartlarına nazaran karar verilmelidir. Lakin antioksidanları dayanak olarak almadan evvel, doğal yoldan antioksidanları artıran beslenmeyi seçmeliyiz.
Antioksidanların yararları nelerdir?
Oksidasyon bir çeşit paslanma ise antioksidasyon paslanma azaltıcıdır. Oksidasyon sürecinin az ölçüde olması gerekir. Bedenimiz oksidasyona karşı antioksidan sistemi ile bir istikrar kurar. Lakin yaşlanma, beslenme ve hayat biçimi yanılgıları ile bedendeki oksidasyon düzeyi artar. Artan oksidasyon hücresel hasarlara sebep olur. O bölge neresiyse oraya ilişkin hastalıklar oluşur. Mesela damar sertliği bir tıp oksidasyondur. Bizim makus kolesterol dediğimiz LDL’nin okside olmasıyla damar sertliği, kolesterol plakları oluşur. Aşikâr bir düzeye kadar bedendeki antioksidan sistemler devreye girerek durumu düzeltir. Beden bunu bir mühlet yapabilir. Bu yüzden hastalıklar çabucak ortaya çıkmaz, vakitle oluşur. Artık bedenin antioksidan sistemlerinin yetemediği noktada hastalık oluşmaya başlar.
Hangi besinlerde bulunur?
Tüm sebze-meyveler ve sağlıklı yağlar antioksidan kaynağıdır. Bitkilerin her rengi farklı çeşit antioksidan içerir. Sarı-turuncu- kırmızılarda; vitamin C, karoten, likopen antioksidanları vardır. Mor besinlerde resveratrol mevcuttur. Aslında antioksidanlara farklı isimler verilse de hepsinin misyonu bir çeşit pas temizlemektir. Renkler yoğunlaştıkça sebzelerin antioksidan gücü artar. Zerzevatları ne kadar az pişirirsek yahut daha düzgünü çiğ yersek onlardan o kadar çok antioksidan alırız.