Rusya ile Ukrayna ortasındaki gerginlik nedeniyle bölgede güç güvenliği gündeme gelirken, global buğday ticaretindeki mümkün aksaklıklar bir öteki kritik risk ögesi olarak ön plana çıkıyor.
İKİ ÜLKENİN BUĞDAYDA TOPLAM HİSSELERİ YÜZDE 25
Rusya ve Ukrayna’nın global buğday ihracatındaki toplam hisseleri 2019’da yüzde 25 seviyesinde gerçekleşti. Dünyanın en büyük buğday ihracatçısı Rusya’nın 2019’da global buğday ihracatındaki hissesi yaklaşık yüzde 18 seviyesinde bulunurken, Mısır, 2,5 milyar dolarla ülkede üretilen buğdayın ana ithalatçısı pozisyonunda yer aldı. Buğday ihracatı 2021’de bir evvelki yıla kıyasla yüzde 8,5 artarak 8,8 milyar dolara çıkan Rusya, güç ihracatına yönelik bağımlılığından kurtulmak için tarım dalına yönelik yatırımlarını gelecek yıllarda artırmayı planlıyor.
UKRAYNA AVRUPA’NIN EKMEK SEPETİ
Yüzyıllardır kıymetli bir buğday üreticisi pozisyonunda olan ve Avrupa’nın “ekmek sepeti” olarak bilinen Ukrayna da dünyanın en büyük 5’inci buğday ihracatçısı olarak ön plana çıkıyor. Ukrayna, 2019’da 3,1 milyar dolar buğday ihraç ederken, Mısır, yüzde 22,2 hisse ve 685 milyon dolar ithalatla Ukrayna’nın da buğday ihracatında aslan hissesine sahip. Birleşmiş Milletler Besin ve Tarım Örgütü (FAO) datalarına nazaran, 2020’de Lübnan’da tüketilen tüm buğdayın yaklaşık yüzde 50’si, Yemen’de yüzde 22’si ve Libya’da yüzde 43’ü Ukrayna’dan ithal ediliyor.
UKRAYNA, BÜYÜK ORANDA KARADENİZ İHRACAT YOLUNU KULLANIYOR
Ukrayna, yakındaki komşularına kara yoluyla az ölçüde buğday ihraç ediyor. Ülkenin ihraç ettiği buğdayın neredeyse tamamı Karadeniz’deki limanlardan sevk ediliyor. ABD Tarım Bakanlığı bilgilerine nazaran, Ukrayna’nın buğday ihracatının yüzde 95’i Karadeniz üzerinden gerçekleştiriliyor. Analistler, Rusya ile Ukrayna ortasındaki muhtemel bir çatışmanın Karadeniz’e sıçraması ve bölgedeki buğday ticaretinde yaşanabilecek ufak aksaklıkların dahi global buğday fiyatlarında yüzde 10 ila 20 civarında artışa neden olabileceği konusunda ikazlarda bulunuyor.
BÖLGE, TÜRKİYE’NİN TARIM İHRACAT BÖLÜMÜ İÇİN DEĞERLİ
Gerek buğday ithalatı gerekse de işlenmiş buğday eserlerinin ihracatında Karadeniz havzasında değerli bir yere sahip Türkiye de Rusya-Ukrayna ortasındaki gerginliğin tarım bölümüne muhtemel tesirlerini yakından takip ediyor.
TÜRKİYE RUSYA VE UKRAYNA’DAN BUĞDAY İTHALATI YAPIYOR
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) datalarına nazaran, Türkiye’nin toplam buğday ve buğday eserleri ithalatında Rusya’nın hissesi 2021’de yüzde 66, Ukrayna’nın hissesi ise yüzde 18,5 seviyesinde gerçekleşti. Türkiye, 2020’de yaklaşık 21 milyon ton buğday üretimi gerçekleştirirken, ithalatın ana nedeni olarak buğdaya dayalı mamul husus ihracatının karşılanması gösteriliyor.