Bedendeki kalsiyum istikrarının hayati değeri olduğunu belirten Erk, “Bu mineralin azlığı ya da fazlalığı kemik erimesinden unutkanlığa, böbrek taşı oluşumundan kalp krizine kadar çok farklı problemlere yol açabilir” dedi.
Kemik sıhhatine yararları herkes tarafından bilinen kalsiyum birebir vakitte hudut ve kas sistemi için de çok değerli bir mineraldir. Kalsiyum olmazsa bir hücre başkasıyla ilgi kuramaz, kaslarımız kasılamaz. Kan basıncı ve pıhtılaşmasında da değerli bir rolü vardır. Lakin kalsiyumun azlığı kadar fazlalığının da sıhhat için önemli riskleri olduğuna dikkat çeken İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Osman Erk, bu mineralle ilgili bilinmesi gerekenleri şöyle anlattı…
BEDENDE NEDEN AZALIR?
Erişkin bir insan bedeninde ortalama bin 200 gr kalsiyum vardır. Bu ölçünün yüzde 99’u kemiklerde, yüzde 1 kadarı beden sıvılarında çözünmüş olarak bulunur. Kalsiyum bedenin dokularını oluşturan hücrelerin en değerli yapı taşlarından biridir. Kalp kası ve başka kasların kasılması için gerekli bir mineraldir. Ortalama bir diyette 400-1000 mg kalsiyum vardır. Kalsiyum emilimi ince bağırsaklarda gerçekleştirilir, dışkı, ter ve en fazla böbrek yoluyla bedenden atılır. Sağlıklı ömür için kalsiyum istikrarı çok kıymetlidir. Bu istikrar, uzunluğunda yer alan tiroid organının çabucak yanındaki paratiroid bezi ve D vitamini tarafından sağlanır. Serum kalsiyum seviyesinin yüzde 8.5 mg/dl’nin altında olmasına hipokalsemi (kalsiyum düşüklüğü) denir. Kalsiyum düşüklüğü en çok D vitamini eksikliği sonucu ortaya çıkmaktadır. Guatr ameliyatları sırasında paratiroid bezlerin çıkarılması, paratiroid bezlerin hasar görmesi; baş boyun bölgesine uygulanan cerrahi başka operasyonlar ve uzunluğuna uygulanan radyoterapi tedavisi sonrası hipokalsemi gelişebilir.
NASIL ANLAŞILIR?
Ani ortaya çıkan kalsiyum düşüklüğünde epilepsiye misal istemsiz kasılmalar, bedende yaygın uyuşukluklar, astıma emsal teneffüs zahmeti, tansiyon düşüklüğü, kalp yetersizliği bulguları ortaya çıkabilir. Kronik olarak ortaya çıkan kalsiyum düşüklüğünde ise katarakt, diş ve tırnak bozuklukları, kişilik değişiklikleri, depresyon, psikoz ve demans üzere bulgular görülebilir. Uzun müddet epilepsi tedavisi gören hastaların bir kısmında kalsiyum düşüklüğü olduğu saptanmıştır. Bu çeşit hastalar sıklıkla nöropsikiyatri kliniklerine başvururlar ve ekseriyetle uzun müddet teşhis alamazlar.
YÜKSEK DE OLMAMALI
Kalsiyum bedende fazla (hiperkalsemi) olduğunda da dokulara birikir ve kireçlenmeler oluşur. Kireçlenmelerin en değerli nedeni budur. Damarlarda kalsiyum birikintileri ne kadar çoksa damar sertliği o kadar yaygındır. Bu da tansiyon yüksekliği ve kalp krizi tehlikesinin arttığına işaret eder. Kalsiyum yüksekliği kanser olaylarıyla da ortaya çıkar. Çarpıntı, bulantı, kusma, depresyon, şuur bozuklukları, kabızlık, ağızda mekanik bir tat, sık sık idrara çıkma üzere bulgulara yol açabilir. Kan analizlerinde kalsiyum düzeyi olağan hudutların dışında ise paratiroit hormonu, D vitamini ve fosfor seviyesine bakılmalıdır.
TEDAVİ YOLLARI NELERDİR?
Genel sıhhat ve kalsiyum istikrarı için kesinlikle güneş ışınlarından yararlanılmalıdır. Günde 20-30 dakikalık bir güneş banyosu kâfi olacaktır.
Kâfi bir kalsiyum alımı için diyette ise yeşil yapraklı sebzeler ve meyveler kesinlikle olmalıdır. Hayvansal eserlerden (et, süt, süt ürünleri) gereğince kalsiyum alınamaz. Zira bu eserler asidik yapıda olduklarından beden istikrar sağlamak için kemiklerden bol ölçüde kalsiyum ve magnezyum çeker, idrarla atılan kalsiyum fazla olduğu için kalsiyum istikrarı sağlanamaz. Münasebetiyle fazla tüketimi önerilmez. Tüm bu tedbirlerin yetersiz kaldığı durumlarda günde 2-6 gram kalsiyum alınmalıdır ve diyet D vitamini ile destek edilmelidir.
Kalsiyum desteğinden evvel bu gerekli unsur besinlerden alınmaya çalışılmalı. Fakat beslenmeye gerekli titizlik gösterilmesine karşın hâlâ kalsiyum gereksinimi varsa fakat o vakit kesinlikle hekim kontrolünde ilaç kullanılmalıdır.